Nieuws
Waarom de relatie tussen leraar en leerling er zoveel toe doet
Sep 2025
De scholen zijn weer begonnen en hopelijk zal men inzetten op goeie effectieve didactiek, kennisrijk curriculum, maar… een goede band met je leerlingen is belangrijk. Nieuw onderzoek bekijkt hoeveel verschil dit nu echt maakt? Valentin Emslander en collega’s (2025) hebben meer dan zeventig jaar onderzoek samengebracht in een tweede-orde meta-analyse — dat wil zeggen: een meta-analyse van meta-analyses. In totaal gaat het om 26 eerdere meta-analyses, goed voor gegevens van meer dan 2,6 miljoen leerlingen van kleuter tot secundair onderwijs.
De conclusie is indrukwekkend in zijn breedte: de relatie tussen leraar en leerling hangt niet alleen samen met prestaties op school, maar ook met motivatie, executieve functies en zelfcontrole, emoties, gedrag in de klas, welbevinden en betrokkenheid bij school. Niet onlogisch; ook probleemgedrag neemt af wanneer die relatie goed zit. Alleen het verband met pesten bleek zwak en niet overtuigend.
Opvallend is dat deze verbanden sterker lijken te worden in het secundair onderwijs. Terwijl je misschien zou verwachten dat jongeren dan vooral naar hun leeftijdsgenoten trekken, blijkt de band met de leraar dan juist extra doorslaggevend te zijn.
Wat betekent dit nu concreet? Voor beleid en praktijk zijn er minstens drie lessen:
- Investeer bewust in relaties. Het gaat hier niet om “een beetje aardig doen”, maar om een structureel onderdeel van onderwijs. Lerarenopleidingen zouden meer aandacht moeten besteden aan relationele competenties, net zo goed als aan vakkennis en didactiek.
- Ondersteun leraren in moeilijke relaties. Het onderzoek maakt duidelijk dat negatieve relaties net zo’n impact hebben, maar dan de verkeerde kant op. Dat vraagt om reflectie, training in conflicthantering en ook oog voor het welzijn van leraren zelf.
- Zie relaties als hefboom voor meerdere doelen. Of je nu inzet op betere leerresultaten, minder gedragsproblemen of meer motivatie: een goede leraar-leerlingrelatie werkt bijna overal ondersteunend.
De meta-analyse besluit dat beleidsmakers en schoolleiders dit thema serieus moeten nemen. Het is niet iets “extra’s” naast de kern van onderwijs, het ís de kern mee. Want wie zich gezien en gesteund voelt, leert beter.